Mówią i uprawiają seks. Grzyby i ludzie pochodzą od tego samego ...

Alicja Bartosiak

Trwa sezon na grzyby. Spacerując po lesie, nie zdajemy sobie sprawy, że grzyby i ludzie mają wiele wspólnego… Grzyby mogą się ruszać, potrafią się komunikować, a nawet uprawiać seks. Okazuje się, że mieliśmy tego samego przodka.

Grzyby to ewenement w świecie natury. Nie są ani zwierzętami, ani roślinami: posiadają swoje własne królestwo. Ich zapachy służą wzajemnej komunikacji: potrafią wysyłać sobie specyficzne sygnały, niezrozumiałe dla innych organizmów. Niektóre gatunki bez problemu przejmują kontrolę m.in. nad owadami. Tak zachowuje się maczużnik, który wrasta do ciała mrówki i atakuje jej układ nerwowy: to właśnie te grzyby były inspiracją dla twórców serialu The Last of Us.

"Grzyby są znacznie bliżej spokrewnione ze zwierzętami niż z roślinami. Grzyby i zwierzęta mają wspólnego przodka, który wyglądał zapewne jak ameba, był pełzakiem, a rośliny są bardzo, bardzo daleko od niego" – powiedziała PAP dr hab. Wrzosek, biolog, mykolog, profesor UW, pracownik ogrodu botanicznego i wykładowca na Wydziale Biologii Uniwersytetu Warszawskiego. Dlatego, podobnie jak zwierzęta, grzyby się poruszają, porozumiewają i uprawiają seks.

Wskazała, że tym, co najbardziej różni zwierzęta od grzybów, jest ściana komórkowa – w linii rozwojowej prowadzącej do grzybów pełzak zaczął wytwarzać ściany komórek, podczas gdy w tej drugiej, zwierzęcej linii, pozostały tylko błony komórkowe.

"Za to materiały zapasowe u grzybów i zwierząt są takie same. To, po pierwsze tłuszcz, a po drugie glikogen, czyli wielocukier, który my gromadzimy w wątrobie. Grzyby wprawdzie nie mają wątroby, ale odkładają glikogen w strzępkach w postaci drobnych pęcherzyków, które wyglądają jak ziarenka piasku" – wyjaśniła.

Ekspertka poinformowała, że duża część grzybów potrafi się ruszać. Chodzi głównie o grzyby należące do starych linii ewolucyjnych, które na pewnych etapach życia zachowują stadium pełzaka, czyli "potrafią się poruszać samodzielnie, wyciągając swoje nibynóżki" – najczęściej to się dzieje w komórkach innych organizmów.

"Inne śmigają szybko w toni wodnej lub roztworze glebowym dzięki swoim biczykowatym wiciom. Przypominają swoim wyglądem plemniki" –  dodała badaczka.

Jak podała badaczka, grzyby porozumiewają się poprzez sygnały chemiczne. Jak wygląda to w praktyce?

"Można to stwierdzić, obserwując zachowania seksualne grzybów – tak nawiasem mówiąc, u niektórych gatunków występują dwie, a u innych cztery płcie. Strzępka grzyba, która gdzieś rozwija się w podłożu, wydziela z siebie substancję lotną, która informuje o płci i miejscu, w którym się znajduje. Jest odbierana przez strzępkę partnerską, która sama też wydziela informację o sobie. I wtedy zaczynają powoli dążyć ku sobie" – wyjaśniła ekspertka.

Grzyby umieją się bronić: robią to, produkując penicylinę do zwalczania bakterii. Z kolei trucizna, którą wytwarzają, to tajna broń przeciw innym organizmom, które im zagrażają. Najmniejsze grzyby mają zaledwie jedną komórkę, a inne zajmują rozległe obszary: tak stało się w Oregonie w USA, gdzie znaleziono opieńkę ciemną (Armillaria ostoyae), pasożyta drzew, której grzybnia rozprzestrzeniła się na 856,5 ha. Jak podejrzewają badacze, stało się to w ciągu 8-9 tys. lat.

"Kiedy zbadano i porównano jej DNA pochodzące z próbek pobranych z różnych miejsc, okazało się, że są identyczne. To był jeden i ten sam grzyb na tak ogromnym terenie, jednak na powierzchni występował jako wiele pojedynczych osobników" – powiedziała mykolog.

Źródło: Radio ZET/PAP/holistic.news.pl/focus.pl