Szachy mają nowego króla. Gukesh Dommaraju najmłodszym ...

Po raz pierwszy w 138-letniej historii rywalizacji o koronę mistrzowską walczyli dwaj szachiści z Azji, a zabrakło reprezentanta Europy. "Indyjski tygrys" okazał się lepszy od "chińskiego smoka". Dommaraju odzyskał tym samym mistrzostwo dla ojczyzny szachów, które w pojedynku z Norwegiem Magnusem Carlsenem stracił 11 lat temu Viswanathan Anand.

- Kiedy Magnus wygrał, pomyślałem, że naprawdę chcę być tym, który przywróci tytuł Indiom - przyznał na konferencji prasowej po czwartkowym zwycięstwie Dommaraju, który w 2013 roku miał siedem lat.

32-letni Chińczyk, 17. oficjalny mistrz świata, na szachowym tronie zasiadał od 30 kwietnia 2023 roku. Wówczas to w rozegranym w Astanie meczu o schedę po Carlsenie, który zrezygnował z kolejnej obrony tytułu, przy remisie 7:7, pokonał w dogrywkowych partiach 2,5:1,5 występującego pod flagą FIDE Rosjanina Jana Niepomniaszczego.

- Byłem w totalnym szoku, kiedy zdałem sobie sprawę, że popełniłem tak kardynalny błąd. Ogólnie myślę jednak, że rozegrałem swój najlepszy turniej w roku. Mogło być lepiej, ale biorąc pod uwagę, że wczoraj miałem szczęście, ratując remis w przedostatniej partii, porażka na koniec jest sprawiedliwym wynikiem. Nie żałuję - spokojnie skomentował swoje niepowodzenie dotychczasowy mistrz.

- Wszyscy wiemy, kim jest Ding – od kilku lat to jeden z najlepszych zawodników w historii. Dla mnie to prawdziwy mistrz świata - nie szczędził rywalowi komplementów nowy czempion.

Dommaraju, który urodził się 29 maja 2006 roku, został najmłodszym mistrzem świata w historii (Garri Kasparow, triumfując w 1985 roku, miał 22 lata, 6 miesięcy i 27 dni).

Jego oficjalnym trenerem jest polski arcymistrz Grzegorz Gajewski, który towarzyszy mu w Singapurze. Nowy mistrz świata ujawnił po meczu także nazwiska innych sekundantów, trenerów i partnerów w grach kontrolnych. W gronie tym są: Radosław Wojtaszek, rodak Pentala Harikrishna, Niemiec Vincent Keymer, Jan-Krzysztof Duda, Jan Klimkowski oraz trener mentalny Paddy Upton z RPA.

- Nie potrafię wystarczająco wyrazić wdzięczności dla nich - powiedział.

Gukesh pochodzi z Chennai (dawniej Madras), także rodzinnego miasta najbardziej znanego indyjskiego szachisty, byłego mistrza świata Ananda. Jest jedynakiem, jego rodzice są lekarzami. Tata - chirurgiem, ale ostatnio towarzyszy synowi w najważniejszych turniejach, a mama wirusologiem.

- Oboje płakaliśmy - mówił nowy czempion, odnosząc się do rozmowy telefonicznej z nią, tuż po wywalczeniu mistrzostwa.

Zasady gry poznał, mając siedem lat. W 2018 roku został mistrzem świata juniorów U-12, a dwa lata później powtórzył sukces w kategorii U-14.

W 2019 roku został drugim najmłodszym arcymistrzem w historii (po Siergieju Karjakinie). Jako najmłodszy szachista w dziejach dyscypliny przekroczył poziom 2750 w rankingu FIDE i awansował na ósmą lokatę na liście światowej. Zdetronizował Ananda z pierwszego miejsca zestawienia najlepszych arcymistrzów kraju, a królował on na indyjskiej liście... 37 lat.

W kwietniu w Toronto Dommaraju wygrał turniej kandydatów w swoim pierwszym starcie w tej imprezie i jako najmłodszy w historii wywalczył prawo gry o tytuł mistrza świata. We wrześniu w Budapeszcie zdobył z drużyną pierwszy w historii Indii złoty medal w Olimpiadzie Szachowej, a także indywidualne złoto na pierwszej szachownicy (9 pkt z 10 partii). W grudniowym rankingu FIDE z 2783 pkt zajmuje piąte miejsce.

Pula nagród meczu w Singapurze wynosiła 2,5 miliona dolarów. Za każdą wygraną partię uczestnik otrzyma 200 tys. dolarów, a pozostała kwota zostanie podzielona po połowie. Tak więc zwycięzca zarobi 1,35 mln dol., a pokonany 1,15 mln.

nieoficjalni mistrzowie świata:1843-1851: Howard Staunton (W. Brytania)1851-1858: Adolf Anderssen (Niemcy)1859-1863: Paul Morphy (USA)1863-1866: Adolf Anderssen (Niemcy)1866-1878: Wilhelm Steinitz (Austro-Węgry)1879-1886: Johannes Zukertort (Niemcy) oficjalni mistrzowie świata:1886-1894: Wilhelm Steinitz (Austro-Węgry)1894-1921: Emanuel Lasker (Niemcy)1921-1927: Jose Raul Capablanca (Kuba)1927-1935: Aleksander Alechin (ZSRR)1935-1937: Max Euwe (Holandia)1937-1946: Aleksander Alechin (ZSRR)1946-1948: nie było mistrza1948-1957: Michaił Botwinnik (ZSRR)1957-1958: Wasilij Smysłow (ZSRR)1958-1960: Michaił Botwinnik (ZSRR)1960-1961: Michaił Tal (ZSRR)1961-1963: Michaił Botwinnik (ZSRR)1963-1969: Tigran Petrosjan (ZSRR)1969-1972: Boris Spasski (ZSRR)1972-1975: Bobby Fischer (USA)1975-1985: Anatolij Karpow (ZSRR)1985-1993: Garri Kasparow (ZSRR/Rosja) "klasyczni" mistrzowie świata profesjonalnej organizacji PCA:1993-2000: Garri Kasparow (Rosja)2000-2006: Władimir Kramnik (Rosja) mistrzowie świata FIDE:1993-1999: Anatolij Karpow (Rosja)1999-2000: Aleksander Chalifman (Rosja)2000-2002: Viswanathan Anand (Indie)2002-2004: Rusłan Ponomariow (Ukraina)2004-2005: Rustam Kasimdżanow (Uzbekistan)2005-2006: Weselin Topałow (Bułgaria) mistrzowie świata po unifikacji2006-2007: Władimir Kramnik (Rosja)2007-2013: Viswanathan Anand (Indie)2013-2022: Magnus Carlsen (Norwegia)2023-2024: Ding Liren (Chiny)od 2024: Gukesh Dommaraju (Indie)

Uwaga: Po śmierci Alechina w 1946 roku przez dwa lata nie wyłoniono mistrza świata. W 1948 roku rozegrano turniej, którego zwycięzca Michaił Botwinnik został ogłoszony mistrzem świata. W 1993 roku, po długotrwałych sporach z FIDE, Garri Kasparow założył szachową organizację PCA, która wyłaniała swojego mistrza świata. Pojedynek zjednoczeniowy pomiędzy mistrzami obu organizacji wygrał w 2006 roku Władimir Kramnik.