Krztusiec panoszy się w Europie. Wzrost zakażeń także w Polsce ...

Zaledwie w dwa miesiące liczba osób chorych na krztusiec w Polsce wyniosła ponad 300. To przeszło dwa razy więcej niż w analogicznym okresie w ubiegłym roku. Lekarze szacują, że realnie ta liczba może być jeszcze większa. Co wpływa na tak duży odsetek zachorowań?

Czechy mierzą się z rekordową liczbą zachorowań na krztusiec. Z danych Państwowego Instytutu Zdrowia Czech wynika, że do tej pory potwierdzono 3084 przypadki zakażeń, co jest najwyższą liczbą od 1963 roku. Okazuje się, że wzrost zachorowań na chorobę, którą dawniej nazywano kokluszem, zanotowano także w Polsce. Czy mamy się czego bać?

Krztusiec. W Polsce rośnie liczba chorych

Z danych zgromadzonych przez Zakład Epidemiologii Chorób Zakaźnych i Nadzoru wynika, że od 1 stycznia do 29 lutego 2024 roku na krztusiec zachorowało 326 osób. W porównaniu do zeszłorocznej liczby chorych, która w analogicznym okresie wyniosła 156, stanowi to ponad dwukrotny wzrost. Lekarze oceniają jednak, że dane dotyczące krztuśca są niedoszacowane. Dzieje się tak, ponieważ objawy łatwo pomylić z innymi chorobami, a dodatkowo często w ich przypadku nie robi się potrzebnych badań.

Wzrost zachorowań na krztusiec może wiązać się także ze spadkiem liczby szczepień wśród dzieci. Z danych Biuletynu Szczepienia ochronne w Polsce wynika, że od 2010 do 2020 roku sukcesywnie spadał odsetek zaszczepionych dzieci do trzeciego roku życia. Zalecany stan zaszczepienia wśród tej grupy wynosi 93 procent. W 2010 roku zaszczepionych było 95,6 procent dzieci, w 2015 było to już o ponad 3 pkt procentowe mniej - 92,4 procent. W 2020 roku liczba zaszczepionych dzieci w tej grupie wiekowej wynosiła już tylko 85,4 procent.

Co więcej, z czasem zaczęła wzrastać także liczba odmów zaszczepień. Według danych NIZP PZH - PIB w ostatnich latach liczba odmów w Polsce wzrosła blisko 14-krotnie. W 2010 roku zarejestrowano 3 437 odmów szczepień obowiązkowych przeciwko krztuścowi, w 2016 roku ta liczba wzrosła do 23 147 odmów, a w 2020 roku zanotowano aż 50 575 uchyleń. 

Dodatkowo, jak czytamy w serwisie podyplomie.pl, "krztusiec występuje w pojawiających się cyklicznie, co 4 - 5 lat falach epidemicznych". "Cykliczne pojawianie się większej liczby chorych ma związek m.in. z wygaszaniem odporności poszczepiennej u osób dorosłych. Liczba osób nieuodpornionych staje się na tyle duża, że obserwuje się skok zachorowań" - informuje serwis. W ostatnim większym piku zachorowań odnotowanym w 2016 roku raportowano ponad 6,5 tys. zachorowań (cztery lata wcześniej - w roku 2012 - było to ok. 5 tys. zachorowań). W roku 2020, w związku z wybuchem pandemii i wprowadzeniem obostrzeń, liczba zakażeń była jednak stosunkowo niska i oscylowała wokół tysiąca stwierdzonych przypadków choroby.

Szczepienie przeciwko krztuścowi jest obowiązkowe

Warto podkreślić, że szczepienie przeciwko krztuścowi w Polsce jest obowiązkowe dla dzieci i nastolatków. Schemat szczepienia obejmuje podawanie kolejnych dawek szczepionki łączonej przeciw błonicy, tężcowi i krztuścowi (DTP). Szczepionka DTwP (zawierająca pełnokomórkowy składnik krztuścowy) podawana jest w schemacie obejmującym szczepienie podstawowe w następujących okresach życia dziecka:

pierwsza dawka: w 2. miesiącu życia, druga dawka: w 3-4. miesiącu życia, trzecia dawka: w 5-6. miesiącu życia, czwarta dawka: w 16-18. miesiącu życia,

Z kolei szczepienie przypominające szczepionką DTaP zawierającą bezkomórkowy składnik krztuścowy, podawane jest odpowiednio:

w 6. roku życia oraz w 14. roku życia.

W celu utrzymania odporności przeciw krztuścowi zalecane jest również szczepienie przypominające w wieku 19 lat oraz dla osób dorosłych co 10 lat.

Jakie są objawy krztuśca?

Krztusiec jest ostrą zakaźną chorobą układu oddechowego. Wywołują ją bakterie tak zwanej pałeczki krztuśca. Wysoka zakaźność tą chorobą wynika z rozprzestrzeniania się jej drogą kropelkową. Krztusiec przenosi się z osoby zakażonej poprzez drobne cząsteczki wydzieliny rozpylanej w powietrzu podczas kaszlu lub przez bezpośredni kontakt z osobą chorą. Nasilenie objawów krztuśca zależy od wieku chorego i stanu uodpornienia. Najgroźniejszy jest dla noworodków i niemowląt. Mimo to zachorować można na niego w każdym wieku, a chorobę przechodzić nawet kilka razy w życiu. 

Początkowo krztusiec swoimi objawami może przypominać przeziębienie z suchym kaszlem, katarem oraz stanem podgorączkowym. Następnie mogą pojawić się najbardziej typowe, a jednocześnie najbardziej niebezpieczne objaw krztuśca, czyli silny napadowy przewlekły kaszel, któremu zwykle towarzyszą duszność i świst wdechowy (określany jako pianie) lub wymioty. Krztusiec u niemowląt i noworodków związany jest z ryzykiem wystąpienia powikłań, to jest: zapalenia płuc, bezdechu, drgawek, czy encefalopatii. Na poważne powikłania mogą być narażeni także nastolatkowie i dorośli. U nich w wyniku krztuśca mogą wystąpić: nietrzymanie moczu, złamania żeber, zapalenia płuc, a także drgawki.