OFF Radio Kraków podobno jednak nie zwolniło pracowników, żeby ...

Wiadomością dnia we wtorek okazało się OFF Radio Kraków, które to miało zwolnić pracowników, by zrobić miejsce na audycję z AI udającym prowadzących. Kierownictwo radia opublikowało oświadczenie, zgodnie z którym żaden pracownik nie został zwolniony. W końcu pracowali na B2B, więc się nie liczy. Ciekawszym wątkiem jest jednak wywiad z Wisławą Szymborską, która nie żyje od 2012 r. 

Żyjemy w ciekawych czasach. Ktoś mógłby stwierdzić, że w tych z popularnego i prawdopodobnie pochodzącego z Chin przekleństwa. Okazało się na przykład, że sztuczna inteligencja wcale nie zagraża posadom większości pracowników. Za to ci kreatywni padają jej pierwszymi ofiarami. Najnowszym przykładem może być OFF Radio Kraków. Miało ono rzekomo pozwalniać wszystkich prowadzących po to, by mogli ich zastąpić tacy wygenerowani przez AI. O sprawie we wtorek informował związany niegdyś z tym radiem Mateusz Demski, za pośrednictwem swojego profilu na Facebooku.

Od 22 października na antenie usłyszymy głosy trojga nowych prowadzących. 20-letniej Emilii „Emi” Nowa, studentki dziennikarstwa, ekspertki od popkultury; 22-letniego Jakuba „Kuby” Zielińskiego, specjalisty od technologii i muzyki oraz 23-letniego, zaangażowanego społecznie Alexa – poruszającego tematy związane z tożsamością i kulturą queer.

Żadna z tych osób nie istnieje. Wszystkie zostały wygenerowane przez AI. Sztuczne twory mają mówić o kulturze i sztuce, sprawach społecznych, prawach obywatelskich i potrzebach osób queerowych. O kwestiach z zakresu szeroko rozumianej humanistyki – wymagających szczególnej czułości i wrażliwości.

Jak się łatwo domyślić, sprawa wzbudziła niemałe kontrowersje. Dość szybko doczekaliśmy się odpowiedzi ze strony kierownictwa OFF Radio Kraków. Zawiera ono dementi. Technicznie rzecz biorąc, nikt nie został zwolniony. Tak się bowiem składa, że mieliśmy do czynienia z „zewnętrznymi współpracownikami”, którzy do tej pory prowadzili dwugodzinne pasmo prowadzone na żywo i autorskie programy muzyczne. Skoro w grę wchodzą umowy B2B, to przecież się nie liczy jako zwolnienie, prawda? Wróćmy jednak do kwestii AI prowadzącego audycje.

Nowe OFF Radio Kraków ma być kierowane do młodszego słuchacza w wieku 18 – 26 lat, pod tym kątem konstruowana jest już playlista. Pomysł, by w okresie przejściowym przeprowadzić eksperyment radiowy z użyciem narzędzi sztucznej inteligencji zrodził się przy okazji. To element naszego udziału w debacie na temat szans i zagrożeń, jakie niesie ze sobą rozwój AI. Założyliśmy, że po 3 miesiącach zostanie przeprowadzona ewaluacja eksperymentu.

Ktoś mógłby się zastanawiać, czy mamy do czynienia z wprowadzaniem słuchaczy w błąd. Nie do końca. Radio Kraków dość uczciwie informowało wczoraj, że kanał tematyczny OFF Radio Kraków będzie pierwszym niemal w całości tworzonym przez sztuczną inteligencję. Wybrało w tym celu swoją stronę internetową.

Siłą rzeczy wcześniejsze rozwiązanie umów z „zewnętrznymi współpracownikami” robi dość kiepskie wrażenie. Może się jednak okazać, że rzeczywiście te sprawy nie mają ze sobą wiele wspólnego. Konieczność radykalnego cięcia kosztów mogła pojawić się najpierw. Zastąpienie żywych prowadzących przez AI hipotetycznie mogłoby stanowić rozwiązanie problemu, a nie jego praprzyczynę.

Nie sposób przy tym nie odnieść się do tego, że OFF Radio Kraków to kanał tematyczny publicznego radia. Tym samym audycję obejmuje także słynna misja mediów publicznych wynikająca z konkretnych przepisów ustawy o radiofonii i telewizji. Jak audycja generowana przez AI ma się do uniwersalnych zasad etyki, tego jeszcze nie wiemy. Prawo wciąż dość słabo nadąża za nowoczesnymi technologiami. Należy jednak zwrócić uwagę na sprzyjanie integracji społecznej oraz przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu.

Okazuje się, że OFF Radio Kraków przeciwdziała wykluczeniu społecznemu zmarłych. Wybraną metodą jest zaś cybernekromancja. Dla niezaznajomionych z gatunkiem fantasy oraz historią religii spieszę z wyjaśnieniem pojęcia „nekromancja”. Chodzi o przywracanie zmarłych do życia w „ten zły sposób”. Pomyślcie raczej o tworzeniu zombie niż o biblijnym cudzie. W tym przypadku chodzi o wywiad z Wisławą Szymborską, którą OFF Radio Kraków zdążyło przeprowadzić. Warto dodać, że noblistka nie żyje od 2012 r.

Jak to możliwe? Również została przetworzona przez AI i wygenerowana w podobny sposób jak prowadzący. Trzeba przyznać, że jest to dość ciekawy pomysł. Niestety pozostają pewne problematyczne kwestie związane ze wsadzaniem prawdziwym zmarłym w usta słów, których nie wypowiedziały. Zmarli nie korzystają co prawda z ochrony dóbr osobistych, ale ich żyjący krewni już jak najbardziej mogliby mieć jakieś „ale”.

Zmyślony wywiad zawsze będzie wywoływać paskudne wrażenie. To jednak wciąż bezpieczniejsza opcja niż wywiad z fikcyjną postacią. Do tych bardzo często jakaś korporacja dysponuje autorskimi prawami majątkowymi. Wydaje się, że akurat media publiczne powinny uważać z tego typu eksperymentami. Budzą kontrowersje, które wcale nie muszą równoważyć korzyści.